Η σημασία της περιγραφής και τα βασικά βήματα στη συγγραφή κειμένου
Οι περιγραφές αποτελούν ένα βασικό εργαλείο στην καθημερινή μας επικοινωνία. Χρησιμοποιούμε τις περιγραφές για να μιλήσουμε για πρόσωπα, ζώα, αντικείμενα, τοπία και καταστάσεις, τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο. Μέσα από μια σωστή, ολοκληρωμένη περιγραφή, ο ακροατής ή ο αναγνώστης «βλέπει» με τη φαντασία του όσα του μεταφέρουμε. Ας δούμε βήμα-βήμα πώς γράφουμε μια σαφή, ζωντανή και ενδιαφέρουσα περιγραφή.
Τι είναι η περιγραφή και γιατί είναι χρήσιμη;
Με την περιγραφή δίνουμε χαρακτηριστικά, λεπτομέρειες και εικόνες για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, έναν χώρο, ένα πρόσωπο ή μια κατάσταση. Σκοπός μας είναι να βοηθήσουμε τον αναγνώστη να σχηματίσει μια ξεκάθαρη εικόνα για αυτό που περιγράφουμε. Για παράδειγμα, δεν αρκεί να πούμε «έχω έναν σκύλο»· αν περιγράψουμε το μέγεθός του, το χρώμα του, τη συμπεριφορά του, τότε ο άλλος μπορεί να “δει” τον σκύλο όπως ακριβώς είναι.
Βασικά βήματα για να γράψεις μια επιτυχημένη περιγραφή
1. Αποφασίζω τι ακριβώς θέλω να περιγράψω
Πριν ξεκινήσουμε, είναι σημαντικό να σκεφτούμε για ποιο αντικείμενο, πρόσωπο, μέρος ή ζώο θέλουμε να γράψουμε. Καλό είναι να επιλέξουμε κάτι που μας ενδιαφέρει και το γνωρίζουμε καλά.
2. Παρατηρώ προσεκτικά
Άλλο να ξέρεις “τον σκύλο μου είναι όμορφος” και άλλο να μπορείς να παρατηρήσεις ότι έχει καστανό τρίχωμα, μεγάλα μάτια και κουνά συνεχώς την ουρά του από χαρά. Όσο περισσότερο παρατηρούμε, τόσο καλύτερα στοιχεία θα έχουμε για να τα γράψουμε.
3. Επιλέγω τα βασικά χαρακτηριστικά
Δεν χρειάζεται να γράψουμε «τα πάντα». Εστιάζουμε στα πιο σημαντικά και ξεχωριστά χαρακτηριστικά που κάνουν το θέμα μας μοναδικό. Μπορεί να αφορά το μέγεθος, το χρώμα, το σχήμα, τη μυρωδιά, τους ήχους ή και τη συμπεριφορά (αν πρόκειται για ζώο ή άνθρωπο).
4. Σκέφτομαι τη σειρά της περιγραφής
Πάντα βοηθάει να κρατήσουμε μια λογική σειρά. Για παράδειγμα, αν περιγράφουμε έναν χώρο, μπορούμε να ξεκινήσουμε από το γενικό και να περάσουμε στα λεπτομέρειες· αν είναι πρόσωπο, ξεκινάμε από το πρόσωπο και συνεχίζουμε στα ρούχα, την εμφάνιση, τη φωνή ή τη συμπεριφορά.
5. Χρησιμοποιώ παραστατικές λέξεις
Υπάρχουν και αυτά:
Λέξεις που «ζωντανεύουν» το θέμα μας, με εικόνες, σχήματα, χρώματα: «Μεγάλα εκφραστικά μάτια», «Απαλό λευκό τρίχωμα», «Γελαστό χαμόγελο», «Μυρωδιά φρεσκοψημένου ψωμιού». Όσο περισσότεροι αισθητικοί προσδιορισμοί (όραση, αφή, ακοή, όσφρηση, γεύση), τόσο καλύτερη η περιγραφή.
Παραδείγματα περιγραφής
Παράδειγμα 1: Περιγραφή ζώου
«Το γατάκι μου, η Μίνα, είναι μικροσκοπική και γκρι. Έχει απαλά, μεταξένια μαλλιά και δυο μεγάλα, πράσινα μάτια που λάμπουν στο σκοτάδι. Της αρέσει να σκαρφαλώνει σε ό,τι βρίσκει μπροστά της και όταν την χαϊδεύω, γουργουρίζει δυνατά. Κάθε πρωί τρέχει γύρω από τα πόδια μου, ζητώντας φαγητό.»
Παράδειγμα 2: Περιγραφή δωματίου
«Το δωμάτιό μου είναι φωτεινό και ζεστό. Οι τοίχοι είναι βαμμένοι γαλάζιοι και στο παράθυρο κρέμονται λευκές κουρτίνες με μικρά, γαλάζια λουλούδια. Στον τοίχο απέναντι υπάρχει μια μεγάλη βιβλιοθήκη γεμάτη βιβλία και πάνω στο γραφείο, η λάμπα μου φωτίζει όλα τα τετράδιά μου. Κάθε φορά που μπαίνω, νιώθω ηρεμία και ασφάλεια.»
Παράδειγμα 3: Περιγραφή προσώπου
«Η γιαγιά μου έχει λευκά, μαλακά μαλλιά που μυρίζουν πάντα σαν λουλούδια. Τα μάτια της γεμίζουν καλοσύνη και το χαμόγελό της είναι πάντα ζεστό. Όταν μιλάει, η φωνή της είναι ήρεμη και κάθε φορά που μου λέει ιστορίες, νιώθω αγάπη και χαρά.»
Χρήσιμες συμβουλές για καλύτερη περιγραφή
- Πάντα να παρατηρείς πολύ καλά πριν γράψεις.
- Κάνε στο μυαλό σου ή γράψε μια μικρή λίστα από τις πιο σημαντικές λεπτομέρειες του θέματος.
- Χρησιμοποίησε αισθήσεις: Τι βλέπω; Τι ακούω; Τι μυρίζω; Τι νιώθω;
- Διάβαζε δυνατά την περιγραφή σου: Ακούγεται ζωντανή; Μπορεί κάποιος να φανταστεί αυτό που περιγράφεις;
- Ζήτα από έναν συμμαθητή ή τους γονείς να σου πουν αν κατάλαβαν πώς ήταν αυτό που περιγράφεις.
Έξυπνες τεχνικές για να θυμάσαι καλύτερα
- Χρησιμοποίησε ακρόλεξα ή ρίμες για να θυμάσαι τη σειρά (π.χ. στα ζώα: Μέγεθος, Τρίχωμα, Μάτια, Συμπεριφορά).
- Δημιούργησε μια μικρή ζωγραφιά πριν αρχίσεις να γράφεις.
- Χώρισε την περιγραφή σου σε παραγράφους, με κάθε παράγραφο να αφορά άλλο χαρακτηριστικό.
Σύντομη επανάληψη
Η σωστή περιγραφή δεν είναι δύσκολη, αν ακολουθήσουμε μερικά απλά βήματα: παρατηρούμε προσεκτικά, επιλέγουμε τα πιο βασικά χαρακτηριστικά, τα καταγράφουμε με παραστατικές λέξεις και δίνουμε “ζωή” στο θέμα μέσα από τις αισθήσεις μας. Με λίγη εξάσκηση, μπορείς κι εσύ να γράψεις εξαιρετικές περιγραφές που θα εντυπωσιάσουν συμμαθητές και δασκάλους!