Μαθηματικά Α’ Δημοτικού – Η έννοια των απλών γεωμετρικών σχημάτων στην καθημερινότητα

Η έννοια των απλών γεωμετρικών σχημάτων στην καθημερινότητα

Όλα γύρω μας είναι γεμάτα από σχήματα! Τα σχήματα μας βοηθούν να αναγνωρίζουμε και να περιγράφουμε τα αντικείμενα που βλέπουμε καθημερινά. Ένα πιάτο, ένα παράθυρο, ένα τραπέζι, τα κουμπιά στο μπουφάν μας, όλα έχουν ένα σχήμα. Σήμερα, θα μάθουμε να ξεχωρίζουμε τα βασικά σχήματα και να παρατηρούμε πού βρίσκονται γύρω μας.

Γνωρίζουμε τα βασικά σχήματα

Στον κόσμο των σχημάτων συναντάμε συχνά τρία απλά και βασικά σχήματα: τον κύκλο, το τετράγωνο και το τρίγωνο. Ας γνωρίσουμε το καθένα ξεχωριστά!

Ο κύκλος

Ο κύκλος είναι το σχήμα που μοιάζει με ρόδα, δαχτυλίδι ή νόμισμα. Δεν έχει γωνίες ούτε πλευρές. Κάθε σημείο πάνω στον κύκλο βρίσκεται πάντα στην ίδια απόσταση από το κέντρο του.

• Παραδείγματα: πιάτα, ήλιος, μπάλα, ρολόι τοίχου.

Το τετράγωνο

Το τετράγωνο έχει τέσσερις ίσες πλευρές και τέσσερις ίσες γωνίες. Όλες οι πλευρές του είναι ίσες μεταξύ τους και οι γωνίες του είναι σαν τα γωνιάκια που συναντάμε σε ένα τραπέζι ή σε ένα βιβλίο.

• Παραδείγματα: σκακιέρα, παράθυρο, τετράγωνη γόμα, κάρτα.

Το τρίγωνο

Το τρίγωνο έχει τρεις πλευρές και τρεις γωνίες. Μπορεί να μοιάζει με τη σκεπή ενός σπιτιού ή με τη φέτα ενός κομμένου καρπουζιού.

• Παραδείγματα: σήμα προσοχής στο δρόμο, κομμάτι πίτσας, σημαία στα σχολεία, τριγωνική χάρτινη κατασκευή.

Πώς ξεχωρίζουμε τα σχήματα εύκολα;

Ας δούμε μερικούς απλούς τρόπους για να θυμόμαστε τα σχήματα:

• Ο κύκλος είναι στρογγυλός, σαν το Ο.
• Το τετράγωνο μοιάζει με κουτί. Όλα του τα πλαϊνά είναι ίσα.
• Το τρίγωνο έχει τρεις πλευρές, όπως το γράμμα Δ (δέλτα).

Παρατηρώ και βρίσκω σχήματα γύρω μου

Κοίταξε προσεκτικά το δωμάτιό σου. Μπορείς να βρεις αντικείμενα με σχήμα κύκλου, τετραγώνου ή τριγώνου; Πάμε να κάνουμε μαζί ένα μικρό παιχνίδι:

• Σήκωσε το βλέμμα σου και μέτρησε πόσα αντικείμενα στρογγυλά βλέπεις γύρω σου.
• Ψάξε για τετράγωνα. Τι είναι; Κούτια, παράθυρα, κορνίζες, τετράδια;
• Βρες ένα τρίγωνο! Πού το βρίσκουμε πιο συχνά; Ίσως στην οροφή με τη μορφή στέγης ή σε ένα σχέδιο σε ρούχο.

Απλές δραστηριότητες για εξάσκηση

Ζωγραφίζω σχήματα

Πάρε μια κόλλα χαρτί και ζωγράφισε έναν κύκλο, ένα τετράγωνο και ένα τρίγωνο. Μπορείς να τα χρωματίσεις όπως σου αρέσει. Προσπάθησε να κόψεις αυτά τα σχήματα με ψαλιδάκι και να φτιάξεις μια δική σου κατασκευή.

Σχήματα στην κουζίνα

Με τη μαμά ή τον μπαμπά στην κουζίνα, βρείτε σκεύη ή τρόφιμα σύμφωνα με το σχήμα τους. Ένα πιάτο (κύκλος), μια φέτα τυρί (τετράγωνο ή τρίγωνο), μια φρυγανιά (τετράγωνο). Μετρήστε πόσα τέτοια σχήματα βρίσκετε κάθε φορά που στρώνετε το τραπέζι!

Μικρά μυστικά για να μην κάνεις λάθος!

• Κάθε σχήμα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά. Αν το δεις στρογγυλό, είναι κύκλος.
• Αν οι τέσσερις πλευρές είναι ίσα κομμάτια και οι γωνίες του ολόισιες, είναι τετράγωνο.
• Ό,τι έχει τρεις γραμμές-πλευρές που ενώνονται, φτιάχνει ένα τρίγωνο.
• Φτιάξε με πλαστελίνη ή με ξυλάκια τα σχήματα για να τα θυμάσαι καλύτερα.

Περίληψη

Τα σχήματα είναι παντού γύρω μας! Αν γνωρίζεις πώς να ξεχωρίσεις τον κύκλο, το τετράγωνο και το τρίγωνο, θα ανακαλύψεις έναν ολόκληρο κόσμο από διαφορετικά αντικείμενα. Θυμήσου να τα παρατηρείς στην καθημερινότητά σου, να τα περιγράφεις και να τα ζωγραφίζεις. Έτσι, τα σχήματα δεν θα σε μπερδέψουν ποτέ ξανά!