📘 Θεωρία Ενότητας 1

Η ενότητα εισάγει έννοιες της επικοινωνίας: πομπός, δέκτης, μήνυμα, κώδικας και σκοπός επικοινωνίας.

📌 Ασκήσεις – Λύσεις

Άσκηση: Εντοπίστε πομπό–δέκτη–μήνυμα.
Λύση: Πομπός: αφηγητής – Δέκτης: αναγνώστης – Μήνυμα: εντυπώσεις πρώτης ημέρας.

Άσκηση: Λεκτικές / μη λεκτικές πράξεις.
Λύση: Λεκτικές: μιλώ, γράφω – Μη λεκτικές: χειρονομίες, εκφράσεις.

📘 Θεωρία

Η ενότητα εξηγεί τη δομή της είδησης και τη διαφορά ανάμεσα σε αντικειμενική και υποκειμενική παρουσίαση.

📌 Ασκήσεις – Λύσεις

Άσκηση: Εντοπισμός στοιχείων είδησης.
Λύση: Τίτλος – υπότιτλος – λεζάντα – κύριο κείμενο.

Άσκηση: Αντικειμενική / υποκειμενική παρουσίαση.
Λύση: «Πιστεύω ότι…» = γνώμη.

📘 Θεωρία

Η εικόνα μεταδίδει μηνύματα με χρώματα, σύμβολα, στάσεις και σύνθεση.

📌 Ασκήσεις – Λύσεις

Άσκηση: Περιγράψτε την εικόνα.
Λύση: Φωτεινά χρώματα – συνεργασία – θετική ατμόσφαιρα.

Άσκηση: Τι συμβολίζουν τα στοιχεία;
Λύση: Βιβλίο → γνώση, πράσινο → ελπίδα.

📘 Θεωρία Ενότητας 4

Η περιγραφή προσώπου και αντικειμένου βοηθά τον αναγνώστη να «δει» αυτό που περιγράφουμε. Χρησιμοποιεί επίθετα, αισθήσεις, παρομοιώσεις και μεταφορές.

📌 Περιγραφή αντικειμένου

• Σχήμα
• Μέγεθος
• Χρώμα
• Υλικό
• Χρήση

📝 Ασκήσεις – Αναλυτικές Λύσεις

✏️ Άσκηση 1 – Περιγραφή προσώπου

Λύση:

«Ο Γιάννης είναι ψηλός, μελαχρινός, με εκφραστικά μάτια και ζεστό χαμόγελο. Κινείται με αυτοπεποίθηση και μιλά ήρεμα.»

✏️ Άσκηση 2 – Περιγραφή αντικειμένου

Λύση: «Το ρολόι είναι μεταλλικό, ασημί, με στρογγυλή οθόνη και λεπτούς δείκτες. Δείχνει κομψότητα και ακρίβεια.»

✏️ Άσκηση 3 – Στατική / Δυναμική περιγραφή

Λύση: Στατική όταν δεν υπάρχει κίνηση. Δυναμική όταν περιγράφονται κινήσεις/ενέργειες.

✏️ Άσκηση 4 – Χαρακτηρισμός προσώπου

Λύση: «Είναι γενναιόδωρος: βοηθά τους άλλους χωρίς να το ζητήσουν.»

📘 Θεωρία Ενότητας 5

Η παράγραφος είναι βασική μονάδα νοήματος. Έχει μία κεντρική ιδέα, μία θεματική πρόταση, ανάπτυξη και κατακλείδα.

📝 Ασκήσεις – Πλήρεις Λύσεις

✏️ Άσκηση 1 – Θεματική πρόταση

Λύση: Η πρώτη πρόταση που συνοψίζει την παράγραφο.

✏️ Άσκηση 2 – Ανάπτυξη παραγράφου

Θεματική: «Η τεχνολογία βοηθά την καθημερινότητά μας.»

Ανάπτυξη: Μας ενημερώνει, μας διευκολύνει, μας συνδέει με άλλους ανθρώπους.

✏️ Άσκηση 3 – Κεντρική ιδέα

Λύση: Το κύριο θέμα γύρω από το οποίο οργανώνονται οι λεπτομέρειες.

✏️ Άσκηση 4 – Παραγωγή παραγράφου

Λύση:

«Η φιλία είναι αναγκαία για όλους. Μας στηρίζει στις δύσκολες στιγμές και μας γεμίζει χαρά. Χωρίς φίλους, η ζωή θα ήταν πιο δύσκολη.»

📘 Θεωρία Ενότητας 6

Η αφήγηση παρουσιάζει γεγονότα με χρονική σειρά. Περιλαμβάνει χώρο, χρόνο, πρόσωπα, γεγονότα και συναισθήματα.

📌 Χρονική οργάνωση

• Προοδευτική σειρά
• Αναδρομή (flashback)

📝 Ασκήσεις – Πλήρεις Λύσεις

✏️ Άσκηση 1 – Εντοπισμός αφηγητή

Λύση: «Εγώ» → πρωτοπρόσωπος.
«Εκείνος» → τριτοπρόσωπος.

✏️ Άσκηση 2 – Μετατροπή αφηγητή

Αρχικό: «Ο Νίκος μπήκε στην τάξη.»
Λύση: «Μπήκα στην τάξη.»

✏️ Άσκηση 3 – Αναδρομική αφήγηση

Λύση: Αν αρχίζει με «Θυμάμαι…» τότε έχουμε αναδρομή.

✏️ Άσκηση 4 – Παραγωγή αφήγησης

Λύση (υπόδειγμα):

«Ήταν πρωί όταν έφτασα στο σχολείο. Θυμήθηκα την περσινή χρονιά και ένιωσα χαρά. Οι φίλοι μου με περίμεναν, έτοιμοι για μια νέα αρχή.»

📘 Θεωρία Ενότητας 7

Η περιγραφή χώρου βοηθά τον αναγνώστη να «μεταφερθεί» σε έναν τόπο. Χρησιμοποιεί λεπτομέρειες, αισθήσεις, χρώματα και κατάλληλη σειρά παρατήρησης.

📌 Σειρά περιγραφής

• Από αριστερά προς δεξιά
• Από μπροστά προς το βάθος
• Από γενικό σε ειδικό

📝 Ασκήσεις – Πλήρεις Λύσεις

✏️ Άσκηση 1 – Περιγραφή εικόνας

Λύση:

«Η αίθουσα είναι φωτεινή, με μεγάλα παράθυρα και χρωματιστές ζωγραφιές στους τοίχους. Τα θρανία είναι τακτοποιημένα και ο χώρος δείχνει καθαρός και ζεστός.»

✏️ Άσκηση 2 – Γενική εικόνα / λεπτομέρειες

• Γενική εικόνα: Η πλατεία είναι γεμάτη ζωή.
• Λεπτομέρειες: Δέντρα, παγκάκια, παιδιά που παίζουν.

✏️ Άσκηση 3 – Παραγωγή περιγραφής

Λύση:

«Το δωμάτιό μου είναι μικρό αλλά ζεστό. Στη γωνία υπάρχει γραφείο γεμάτο βιβλία, ενώ στον τοίχο κρέμονται φωτογραφίες. Από το παράθυρο μπαίνει ήλιο φως.»

📘 Θεωρία Ενότητας 8

Το άρθρο είναι ένα οργανωμένο κείμενο που εκφράζει άποψη για ένα θέμα κοινωνικού ενδιαφέροντος. Στόχος του είναι να ενημερώσει ή να πείσει.

📌 Πώς γράφω άποψη;

• Χρησιμοποιώ σαφείς εκφράσεις: «Πιστεύω ότι…»
• Τεκμηριώνω με επιχειρήματα
• Χρησιμοποιώ παραδείγματα

📝 Ασκήσεις – Λύσεις

✏️ Άσκηση 1 – Διάκριση άποψης & πληροφορίας

• Άποψη: «Πιστεύω ότι η άσκηση είναι σημαντική.»
• Πληροφορία: «Το σχολείο ιδρύθηκε το 1990.»

✏️ Άσκηση 2 – Διατύπωση άποψης

Λύση: «Πιστεύω ότι η συνεργασία βοηθά τους μαθητές να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες.»

✏️ Άσκηση 3 – Ολοκληρωμένο επιχείρημα

Θέση: Η φιλία είναι σημαντική.
Αιτιολόγηση: Προσφέρει στήριξη.
Παράδειγμα: Οι φίλοι μας βοηθούν στις δύσκολες στιγμές.

✏️ Άσκηση 4 – Συμπέρασμα άρθρου

Λύση: «Για όλους τους παραπάνω λόγους, είναι απαραίτητο να καλλιεργούμε ουσιαστικές φιλίες.»

✏️ Άσκηση 5 – Παραγωγή άρθρου (μοντέλο)

Τίτλος: Η σημασία της συνεργασίας στο σχολείο

«Η συνεργασία αποτελεί βασική αξία στην εκπαιδευτική διαδικασία. Μέσα από ομαδικές δραστηριότητες οι μαθητές μαθαίνουν να επικοινωνούν, να αγαπούν τη συμμετοχή και να αναπτύσσουν υπευθυνότητα. Η ομαδικότητα βοηθά επίσης στην αντιμετώπιση δυσκολιών. Συμπερασματικά, η συνεργασία είναι απαραίτητη για την πρόοδο των μαθητών.»

📘 Θεωρία Ενότητας 9

Η αναδιήγηση είναι η παρουσίαση ενός κειμένου με δικά μας λόγια, χωρίς αλλαγές στη σειρά των γεγονότων.

📌 Τι κρατάμε;

• Κεντρική ιδέα
• Πρόσωπα
• Χρόνο – τόπο
• Βασικά γεγονότα

📌 Τι αφαιρούμε;

• Λεπτομέρειες
• Διαλόγους (τους κάνουμε πλάγιο λόγο)
• Εικόνες / περιγραφές

📝 Ασκήσεις – Λύσεις

✏️ Άσκηση 1 – Βασικά γεγονότα

Λύση: Εντοπίζω τι έγινε, ποιος συμμετείχε, πού, πότε και γιατί.

✏️ Άσκηση 2 – Πλάγιος λόγος

Αρχικό: «Μη φοβάσαι», είπε.
Λύση: Του είπε να μη φοβάται.

✏️ Άσκηση 3 – Αναδιήγηση

Υπόδειγμα:

«Ο ήρωας της ιστορίας διστάζει να συμμετάσχει σε μια σχολική γιορτή. Μετά από ενθάρρυνση των φίλων του αποφασίζει να το προσπαθήσει και τελικά τα καταφέρνει. Έτσι νιώθει περήφανος και χαρούμενος.»

✏️ Άσκηση 4 – Προσωπική αναδιήγηση

Λύση (υπόδειγμα):

«Θυμάμαι όταν έπρεπε να παρουσιάσω μια εργασία. Ήμουν αγχωμένος, αλλά τελικά μίλησα με σιγουριά και ένιωσα υπέροχα.»

📘 Θεωρία Ενότητας 10

Οι οδηγίες και οι κανονισμοί είναι σύντομα, ξεκάθαρα κείμενα που καθορίζουν τι πρέπει να γίνει και πώς. Χρησιμοποιούν προστακτική ή απρόσωπη σύνταξη.

📌 Μορφές οδηγιών

• Προστακτική: «Ανοίξτε το βιβλίο.»
• Απρόσωπη σύνταξη: «Πρέπει να τηρηθεί η τάξη.»
• Βήματα διαδικασίας

📝 Ασκήσεις – Λύσεις

✏️ Άσκηση 1 – Μετατροπή σε προστακτική

Αρχικό: «Πρέπει να γράψετε προσεκτικά.»
Λύση: «Γράψτε προσεκτικά.»

✏️ Άσκηση 2 – Κανόνες

• Δεν επιτρέπεται η χρήση κινητών.
• Να διατηρείτε τον χώρο καθαρό.
• Να μιλάτε όταν σας δίνεται ο λόγος.

✏️ Άσκηση 3 – Διαδικασία

1. Ανοίξτε το κουτί.
2. Τοποθετήστε τα υλικά.
3. Κλείστε το καπάκι.
4. Πιέστε το κουμπί λειτουργίας.

✏️ Άσκηση 4 – Οδηγία ή κανονισμός;

• «Πλύνετε τα χέρια σας.» → οδηγία
• «Απαγορεύεται το κάπνισμα.» → κανονισμός

✏️ Άσκηση 5 – Παραγωγή οδηγιών

Λύση (υπόδειγμα):

«Πριν ξεκινήσετε το πείραμα, φορέστε γάντια. Μην αγγίζετε τα υλικά χωρίς άδεια. Μετά το τέλος, καθαρίστε τον πάγκο και κλείστε τις συσκευές.»

🎉 Συγχαρητήρια! Ολοκλήρωσες το λυσάρι!

Αυτό το άρθρο περιλαμβάνει όλες τις ενότητες, θεωρία, ασκήσεις και της Νεοελληνικής Γλώσσας Α’ Γυμνασίου.

Μπορείς να το χρησιμοποιήσεις για διάβασμα, επανάληψη, προετοιμασία και διδασκαλία.
Καλή επιτυχία σε όποιον το χρησιμοποιήσει! 💙📘