Σημεία στίξης Δημοτικού: Αφίσες – καρτέλες

Σημεία στίξης Δημοτικού: Παρατηρώντας τον τρόπο που μιλάμε με τους γύρω μας, θα διαπιστώσουμε πως πολλές φορές κάνουμε κάποιες παύσεις, μικρότερες ή μεγαλύτερες. Αυτές είναι απαραίτητες για να κατανοήσει ο συνομιλητής μας αυτό που του λέμε.

Επιπλέον, δίνουμε χρώμα στην φωνή μας, ανεβοκατεβάζοντας την ένταση, γλυκαίνοντας ή αγριεύοντας την χροιά μας, ώστε να εκφράσουμε ερώτηση, απορία, χαρά, λύπη, θυμό και γενικά τα συναισθήματά μας.

Σημεία στίξης Δημοτικού: Αφίσες – καρτέλες

Όταν όμως θέλουμε να γράψουμε, είναι αδύνατο να αποτυπώσουμε αυτά που δείχνει η φωνή μας στο χαρτί, για αυτό και χρησιμοποιούμε έντεκα συγκεκριμένα σύμβολα, τα οποία ονομάζονται σημεία της στίξης. Πάμε να τα γνωρίσουμε.

1) Τελεία (.) : Την χρησιμοποιούμε στο τέλος μίας πρότασης, όταν αυτή έχει ολοκληρωθεί. Όταν βλέπουμε μία τελεία, σταματάμε την φωνή μας για λίγο.
Ορθογραφία: Ύστερα από την τελεία, το πρώτο γράμμα της ακόλουθης λέξης, γράφεται Κεφαλαίο.

2) Άνω τελεία (·) : Η άνω τελεία χρησιμοποιείται για να χωρίσει μία φράση σε δυο μέρη, όπου το δεύτερο επεξηγεί το πρώτο, π.χ. αυτός δεν ήταν απλά άνθρωπος· ήταν ένας άγγελος. Με την άνω τελεία σταματάμε την φωνή μας λιγότερο απ’ ότι στην τελεία και περισσότερο απ’ ότι στο κόμμα.
Ορθογραφία: Ύστερα από την άνω τελεία, ξεκινάμε πάντα με μικρό γράμμα.

3) Κόμμα (,) : Χρησιμοποιούμε το κόμμα, ώστε να κάνουμε μία μικρή παύση της φωνής. Το κόμμα συνδέει:
α) ασύνδετες λέξεις, που ανήκουν στο ίδιο μέρος του λόγου.
Π.χ. Μας κέρασε χυμό, αναψυκτικά, καφέ, νερό. Σήμερα, αύριο, μεθαύριο θα έχει λιακάδα.

β) ασύνδετες προτάσεις, που είναι όμοιες μεταξύ τους.
Π.χ. Άνοιξα την πόρτα, βγήκα στην αυλή και πήγα στο σχολείο.

γ) την κλητική
Π.χ. Μέριασε, βράχε, να διαβώ.

δ) κύριες προτάσεις από τις δευτερεύουσες
Π.χ. Πήγα στην γιαγιά μου, γιατί μου έλειψε.

δεν χωρίζονται με κόμμα, η ειδική, η πλάγια ερωτηματική και η διστακτική πρόταση.
Π.χ. Τηλεφώνησε πως θα αργήσει. Δεν μου είπες αν ήρθε ο παππούς. Ανησυχώ μήπως χαθείς.

Ορθογραφία: Ύστερα από κόμμα, ξεκινάμε πάντα με μικρό γράμμα.

4) Ερωτηματικό (;) : Το χρησιμοποιούμε στο τέλος των ερωτηματικών προτάσεων ή φράσεων.
Ορθογραφία: Μετά το ερωτηματικό ακολουθεί κεφαλαίο γράμμα π.χ. Που ήσουν; Ανησύχησα.
ή με μικρό, εάν συνεχίζεται η φράση π.χ. Τι κάνεις; ρώτησε ο Κώστας. Σημεία στίξης Δημοτικού

5) Θαυμαστικό (!) : Το χρησιμοποιούμε για να εκφράσουμε θαυμασμό, έκπληξη, χαρά, ελπίδα, πόνο, φόβο προσταγή, στο τέλος των προτάσεων ή μετά από επιφωνήματα.
Ορθογραφία: Ύστερα από το θαυμαστικό αρχίζουμε με κεφαλαίο π.χ. Τέλειο! Από πού το πήρες;
ή με μικρό, όταν η φράση συνεχίζεται, π.χ. Γιούπι! φώναξαν τα παιδιά και άρχισαν το παιχνίδι.

6) Διπλή τελεία ή άνω και κάτω τελεία (:) : Την χρησιμοποιούμε στις πιο κάτω περιπτώσεις:
α) μπροστά από λόγια που αναφέρονται κατά λέξη, π.χ. Ο Ιησούς είπε: «ἀγαπᾱτε ἀλλήλους»

β) μπροστά από παροιμίες και γνωμικά, π.χ. Όπως λέει και ο λαός: κάνε το καλό και ρίξ’ το στο γιαλό.

γ) όταν απαριθμούμε, π.χ. Οι σπουδαιότεροι αρχαίοι φιλόσοφοι ήταν: ο Σωκράτης, ο Αριστοτέλης, ο Πλάτωνας…

δ) όταν επεξηγούμε κάτι, π.χ. Δεν θα πιστέψεις τι είδα εχθές: ήμουν στον δρόμο και πήγαινα στο σχολείο, όταν…

ε) όταν παρουσιάζουμε ένα αποτέλεσμα/επακόλουθο, π.χ. Ο Γιώργος ήταν τεμπέλης. Και το αποτέλεσμα: δεν έκανε καμία προκοπή.

7) Παρένθεση ( ) : Την χρησιμοποιούμε για να κλείσουμε μία λέξη ή φράση, που συμπληρώνει ή εξηγεί τα λεγόμενα ή μία παραπομπή.
Π.χ. Ο κύριος Ντίνος (ο δάσκαλός μου), μου έμαθε δύο καινούριες συγχορδίες.
ἕν οἶδα, ὅτι οὐδέν οἶδα (Σωκράτης).

8) Αποσιωπητικά (…) : Τα χρησιμοποιούμε για να δείξουμε πως η φράση δεν έχει ολοκληρωθεί γιατί είτε δεν θέλουμε να την τελειώσουμε, είτε γιατί είμαστε συγκινημένοι, είτε γιατί η συνέχεια εξυπακούεται.
Π.χ. Δεν θέλω να το συζητήσω γιατί…
Σαν χθες θυμάμαι που…
Αν ξανά σπάσεις βάζο θα…

9) Παύλα ( — ) : Τη χρησιμοποιούμε σε ένα διάλογο, για να δείξουμε πως αλλάζει το πρόσωπο που μιλάει.
Π.χ. — Καλημέρα κυρία Μαρία.
— Καλημέρα παιδιά.
— Κυρία μπορώ να πάω τουαλέτα;
— Ναι Παναγιώτη.

10) Διπλή παύλα ( – – ) : Την χρησιμοποιούμε όπως και την παρένθεση.
Π.χ. Ο καθηγητής μου —καλή του ώρα— επέμενε να διαβάζω περισσότερο.

11) Εισαγωγικά ( « » ) : Τα χρησιμοποιούμε για να κλείσουμε:
α) Τα λόγια ενός άλλου προσώπου, που τα παραθέτουμε κατά λέξη, π.χ. Ο Θύμιος έλεγε : «Όμορφο, υπέροχο να είναι το βραδάκι σου»

β) Για λέξεις που δεν ανήκουν στην συνηθισμένη γλώσσα, π.χ. Έλα ρε συ, μην με «τρολλάρεις».

γ) Τίτλους βιβλίων, τραγουδιών, πλοίων κ.τ.λ., π.χ. Ο Πλάτων στην «Πολιτεία» αναφέρει…